دانلود تحقیق آماده رابطه دین و اخلاق - دانلود فایل
دانلود فایل دانلود تحقیق,دانلود تحقیق ورد,دانلود تحقیق رابطه دین و اخلاق,تحقیق با موضوع رابطه دین و اخلاق,تحقیق درباره رابطه دین و اخلاق,تحقیق در زمینه ر
دانلود فایل دانلود تحقیق آماده رابطه دین و اخلاق در زیر بخشی از تحقیق قرار داده می شود که این بخش صرفا برای این است که بدانید این تحقیق چگونه نگارش یافته و متن کامل در فایل اصلی است که پس از دانلود قابل مشاهده خواهد بود.
رابطة دين و اخلاق
بحث اخلاق از مهمترين مباحث و مسائلي است كه از ادوار گذشته مورد توجه و اهتمام جامعه اي بشري بوده و هست ، و در اين راستا فلاسفه و دانشمندان الهي و مادي هركدام ديدگاههاي مختلف و نظرات متفاوت را ابراز داشته اند كه فضائل اخلاقي و رذائل اخلاقي ، از هم تفكيك و قابل شناخت باشند ، گر چند كه نوع بشر فطرتا و با الهام دروني ، فضائل و رذائل اخلاقي را مي شناسند و نسبت به كارهاي خوب با ديد مثبت و به كارهاي بد با نگاه منفي مي نگرند . بدين لحاظ كارهايي كه جنبه اخلاقي دارد داراي ارزش فراوان است و در وجدان جامعة انساني اهميت كارهاي اخلاقي با كارهاي طبيعي و مادي قابل مقياس نيست .
سئوالي كه مطرح است اينستكه چرا باوجود شناخت فضيلت از رذيلت و ارزش كارهاي شايسته ، مع الاسف ، انسانها بدون توجه به ارزش اين كار همواره بدنبال رذيلت ها است و در گذرگاه زندگي از كنار اين مسائل مهم ( فضائل اخلاقي ) به آساني عبور ميكنند ؟
پاسخ بسئوال واضح است و نيازي به تفكر و انديشه ندارد بخاطر كه اخلاق منهاي دين نمي تواند عامل باز دارندة ( رذائل اخلاقي ) باشد كه انسان بتواند در برابر خواسته ها و تمايلات نفساني اش خويشتن دار بوده و صيانت و مراقبت نفسش را عهده دار باشد . افراد ديني و آن هايي كه در مسير دين حركت ميكنند و از تعاليم و باورهاي مكتبي بهره ميگيرند ،ترديدي وجود ندارد كه دائماً در پي خوبي ها ، نيكي ها و همة فضيلت ها است و از كارهاي خوب چه در حوزة دين و چه در عرصة اجتماع لذت ميبرند . انسان دين مدار از مواهب حُسن اخلاقي برخُوردار بوده و در رفتار و كردار و معاشرت با مردم نهايت سعي اش را به كار بسته تا رضايت همگان تحصيل گردد .خانواده هاي كه داراي حُسن اخلاقي وپاي بند بموازين ديني ميباشند در تربيت ديني و حُسن رفتار فرزندانش نيز همت گذاشته و يكي از اصول زندگي شان را اختصاص به تربيت اخلاقي و مكتبي آنان ( فرزندان ) ميدهند ، و در اين راه هزينه هاي مادي و معنوي زيادي صرف نموده تا اينكه بچه هاي با روحيه عالي و روان سالم و داراي اخلاق فاضله تحويل جامعه نمايند . در نقطة مقابل ، متاسفانه انسانهايي است كه در برابر خواسته هاي دروني اش ضعيف و ناتوان است و زنجير اميال نفساني خيلي زود و راحت او را به بند كشيده و تسليم مطلق هواي نفس ميگردد. انسان مطيع و سر سپردة تمايلات ، نخواهد توانست خويشتن را با مسائل ديني و فضائل اخلاقي تطبيق بدهد . نه تنها روي مدار سعادت قرار نگرفته بلكه قدرت تفكر رسيدن به آنرا هم از دست داده است . واضح است كه انسان اينچنيني به ارزشهاي مكتبي و كرامت انساني بي باك و بي پرواست و خود را موظف و مكلف به چنين ارزشهايي معنوي ندانسته و بي مهابا كارهاي كه در تضاد با دين و اخلاق است انجام ميدهد . مع الاسف خانوادهايي كه داراي چنين ويژگي پسنديده و برجسته نيستند و از اين موهبت الهي فاصله گرفته اند زندگي شان پر است از دغدغه و عدم آرامش خاطر، و توام است با نزاعها و اختلافات خانوادگي . طبيعي است ، كه فرزندان بوجود آمده و رشد يافته در دامان چنين والديني از همه چيز بي اطلاع است ، از آموزه هاي ديني گرفته تا اخلاق فاضله ، و كسي نبوده كه اينها را ( فرزندان ) با سعادت و شقاوت آشنا نموده و در مسير كه سعادت واقعي منتهي به آنست رهنمون باشند . تمامي كارهاي زشت و خلافي كه در درون يك جامعه صورت ميگيرد و پيامدهاي ناگوار و نامطلوبي را در بردارد محصول همين عدم تربيت و پرورش ناسالم است . خانوادهايي كه خود ، داراي اخلاق كريمه و دين باور نبوده هيچگاه نميتوان انتظار داشت كه فرزندان سالم و داراي فضائل اخلاقي را به جامعه تقديم كنند چرا كه در قدم اول خودشان قيد همه چيز را زده و نسبت به فضيلت و كرامت انساني با بي تفاوتي تمام عمل كرده است . مسلماً وقتي كه اينگونه افرادي در عرصة اجتماع و سياست و فرهنگ و اقتصاد قرار گيرندچه خواهدشد ؟ بحق بايد اذعان داشت كه با وارد شدن اين افراد در اين صحنه ها ، تمامي زير ساختار آن منهدم و فرو خواهد ريخت . همچنانكه جامعة بشري در امتداد تاريخش از اين ناحيه گرفتار مشكلات و معضلات فراواني بوده است و گرنه افراد و جامعة سالم ، چرا با بحرانهاي عظيم اجتماعي دست بگريبان باشد .
اخلاق از ديدگاه فلاسفه و دانشمندان غير مسلمان
افلاطون در باب اخلاق مانند سقراط عقيده دارد كه عمل نيك لازمة علم به نيكي است و اگر مردمان تشخيص نيكي دادند البته به بدي نمي گرايند . پس فضيلت ، يعني حُسن اخلاق نتيجة علم است . 1
جان ديوئي ميگويد : كساني كه مانند سقراط و افلاطون ، معرفت و فضيلت را يكي ميدانند و مدعي هستند هر كس مرتكب بدي شود از اين سبب است كه نيكي را نميشناسد به عبارت ديگر اخلاق را وابستة دانش ميدانندمخالفان اين نظريه ميگويند عمل اخلاقي وابستة دانش نيست بلكه ناشي از عادات است . چه بسا كسانيكه نيكي را ميشناسند ولي بدي ميكنند . 2
ارسطو ميگويد : روح انسان داراي دو جنبه است : عقلاني و غير عقلاني . عقلاني جنبة انسانيت است و غير عقلاني دوجنبه دارد ، يكي نفس نباتي يعني قوة ناميه و ديگري نفس حيواني كه بر حسب طبع داراي شهوت ، غضب و ديگر غرائز است . تمايلات غريزي ، آدمي را به عمل واميدارند و اگر اعمال او با موافقت جنبة عقلاني واقع شود فضيلت است و اين نوع فضيلت را فضيلت انساني يا اخلاقي گوئيم . 3
1 سير حكومت در اروپا ج1 ص 21
2 مقدمه اي بر فلسفة آموزش و پرورش ص 236
3 سيري حكمت در اروپا ج1 ص 33
ويل دورانت ميگويد : اگر بتوانيم به مردم منافع حقيقيشان را چنان بياموزيم كه نتايج بعيد اعمالشان را نيك ببينند و اميال و شهوات خود را با ديدة بصيرت بسنجند شايد مردم روشنفكر را به اخلاقي رهنمون گرديم كه درست به استحكام اخلاق افراد متدين باشد . ولي در پشت اين عقيده نوعي اصالت فرد زير كانه نهان است . به موجب اين عقيده با تربيت يك نسل ، ميتوان شرافت و اصالت واقعي را برقرار ساخت . وي مي افزايد : آيا احتمال نميرود كه اساس معاصي ، جهل و ناداني باشد و جنايات ، ناشي از عدم بصيرت كامل ؟ آيا فضيلت ، هوشياري و تربيت كامل ، نظم اجتماعي لازم را برقرار نمي سازد ؟ 1
سقراط راجع به اخلاق چنين نظريه اي دارد : انسان جوياي خوشي و سعادت است و جز اين تكليفي ندارد ، اما خوشي به استيفاي لذات و شهوات بدست نميآيد بلكه بوسيلة جلوگيري از خواهشهاي نفساني بهتر ميسر ميگردد و سعادت افراد در ضمن سعادت جماعت است . بنابراين سعادت هر كس در اين است كه وظايف خود را نسبت بديگران انجام دهد 2
و نيز ارسطو ميگويد : عمل انسان را غايتي است و غايات مطلوب انسان مراتب دارند .
1 لذات فلسفه
2 سير حكمت در اروپا ، جلد 1 صفحات 15،33.
آنچه غايت كُل و مطلوب مطلق است مسلماً سعادت و خوشي است اما مردم خوشي را در امور مختلف مي انگارند بعضي به لذات را غبند ، برخي به مال وجماعتي به جاه . اما چون درُست بنگريم مي بينيم هيچ وجودي به عنايت خود نميرسد مگر آنكه همواره وظيفه اي كه براي او مقرر است به بهترين وجه اجراء كند و انجام وظيفه به بهترين وجه براي هر وجودي فضيلت او است .
پس غايت مطلوب انسان يعني خوشي و سعادت ، با قضيلت حاصل ميشود . 1
و همچنين دكارت مينويسد : اگر چه هر فردي از ما از افراد ديگر جدا است وليكن چون تنها نميتوانيم زيست كنيم ناچار بايد منافع خود را تابع منافع حقيقي جماعتي كه جزء آنها هستيم بنمائيم و اگر كسي اين حس را داشته باشد كه صلاح كل ، مقدم بر صلاح جزء است مكارم و الا از او ظهور خواهد كرد و حتي براي خدمت بديگران جان خود را بخطر خواهد انداخت . خلاصه آنكه عمل انسان همواره بايد موافق عقل باشد و اگر چنين شود البته سعادت و خرسندي خواطر كه مراد و منظور از علم اخلاق همان است ، حاصل خواهد گرديد . 2
ولي در برابر علماي علم اخلاق و طرفداران اين علم كساني بودند و هستند كه علم
1 سير حكمت در اروپا ، جلد 1 صفحات 33،15 .
2 سير حكمت در اروپا ، جلد 1 صفحه 120 .
اخلاق را مردود شمرده اند به همين خاطر كه اينها انسان را صرفاً از جنبة مادي آن نگريسته و از نظرية التذاذ و شهوت و خود پرستي الهام ميگيرند ، و همه چيز را منحصر در اين جهان مادي دانسته و به اصل بودن لذت و قدرت و تمايلات نفساني معتقدند . و چنين افرادي هيچگاه اخلاق را ملاك سعادت و خوش بختي و پلكان تكامل انسانها نشناخته اند ، و نه تنها اخلاق را صعود به اوج قلة رفيع انسانيت نميدانند بلكه آنرا مانع ترقي و پيشرفت دانسته و يك امر عبث و بي فايده معرفي كرده اند و معتقدند كه گردن نهادن به چنين اموري آزادي انسان را سلب نموده و از لذائذ مادي اين جهان محروم ميسازد . كاليكس در كتاب گور گياس كه مخاطبش افلاطون است ، اخلاق را زنجيري ميداند كه اقويا براي در بند كشيدن ضعفا ساخته اند . به عقيدة وي اخلاق وسيله اي است براي نگاه داشتن مرد برتر در دائرة حدود و اقتدار ضعفاء 1
و نيز نيچه مينويسد : خود را بايد خواست و و خود را بايد پرستيد و ضعيف و ناتوان را بايد رها كرد تا از ميان برود و درد و رنج كاسته شود و ناتوان بر دوش توانا بار نباشد و سنگ راهش نشود . مرد برتر آنستكه نيرومند باشد ، به نيرومندي زندگي كند و هوي و تمايلات خويشرا برآورده سازد ، خوش باشد و خود را خواجه و خدا بداند و هر مانعي كه براي خواجگي درپيش بيايداز ميان بردارد ازخطر نهراسد و از جنگ و جدال نترسد. 2
جان ديوئي ميگويد : همواره افراد خود خواه و جاه طلبي وجود دارند كه در نظر آنان
1 لذات فلسفه ص101
2 سير حكمت در اروپا ج3 ص 127
اصول اخلاقي چيزهايي بي فايده و مُهمل است زيرا تنها هدفشان نيل به تمايلات و رساندن كشتي آرزوها و خواسته هاي خويش بساحل مقصود است به همين جهت در راه دست يافتن به هدفهاي خود همه چيز را مجاز ميدانند . اينان اصول اخلاقي و مقررات اجتماعي را بمنزلة مانع و سدي در راه پيشرفت تمايلات و استعدادهاي فردي تلقي ميكنند و عدم آزادي در ارضاء خواهشها و شهوات را ماية محدود ساختن پرورش شخصيت انفرادي مي پندارند و معتقدند بايد هر چه بيشتر از شهوات و احساسات خود پيروي كنند و به مقررات و اصول اجتماعي بي اعتنا باشند و بطور كلي در نظر آنان بهترين اخلاق پشت پا زدن به اصول ومقررات اخلاقي است كه مانع آزادي ميگردند. 1
متاسفانه فرد پرستان و خود پرستان مخالف اخلاق ، بر اين باورند كه اگر چنانچه به تمام اصول و ضوابط اخلاقي و اجتماعي پُشت شود و چنين مقررات زير پا گذاشته شود اينجااست كه بشر از چنين قيودي اسارت بار رهائي پيدا ميكند و موانع ترقي و تعالي برداشته ميشود و انسان از جميع لذت ها بهره مند گرديده و خود را باز مي يابد ، اما غافل از اينكه پيروي از هواها و تمايلات نفساني چه بسا كه انسانها را به حضيض ذلت و پستي كشانده و خويشتن را اسير و بردة خواهشها و غرايز حيواني شان قرار داده است مسلماً اگر نفس انسان مغلوب خواسته هاي دروني قرار بگيرد و از سر تعظيم فرمان آنرا اطاعت نمايد در واقع به پستترين اسارت ها گردن نهاده است .
1 اخلاق و شخصيت ، ص 22
اخلاق از منظر پيشوايان دين
در اين رابطه بزرگ پيشواي تشيع ميفرمايد :
عن علي (ع) : قَالَ مَغلوب الشهوة اَذّلُ مَملُوكِ الِرّقِ .
امام (ع) ميفرمايد : آنكس كه مقهور و مغلوب شهوات خويشتن است خواري و ذلتش بمراتب بيشتر از بندة زر خريد است 1
و نيز علي (ع) فرموده است :
رأس الايمان حُسن الخلق و التّحلّي بالصدق .
ميفرمايد : سرآمد تمام وظايف براي افراد با ايمان اينستكه خود را به صفات حميده و اخلاق پسنديده متخلّق سازند و خويشتن را بزيور راستگوئي بيارايند . 2
امام صادق (ع) ميفرمايد :
عن الي عبدالله (ع) قالَ : اِنَّ اللهَ تَبارَكَ وَتَعالي لَيُعطِي العَبْدَ مِنَ الثَوابِ عَلي حُسنِ الْخُلقِ كَما يُعطِي الْمجاهِدَ فِي سَبِيلِ اللهِ يَغْدُ وَ عَلَيْهِ وَ يَروُحُ . 3
امام (ع) ميفرمايد : خداوند به بندة خود در مقابل حُسن خُلق پاداشي ميدهد همانند اجر مجاهد راه حق كه روز و شب در فعاليت و كوشش باشد .
1 فهرست غرر ص 188
2 فهرست غرر ص 94
3 اصول كافي ج 2 ص 101
و عنهُ (ع) :
اِنْ اُجِلّتْ فِي عُمرِكَ يَوْمَيْنِ فَاْجعَلْ اَحَدَهُما لاَدَبكَ لِتَستَعيِنَ بِهِ عَلي يَومِ مَوتِكَ .
فرموده است : اگر بتو اعلام شد كه از عمرت بيش از دو روز باقي نمانده است روز اول را به اخلاق و ادبت اختصاص ده تا